Fakty i mity o psich przyjaciołach, fot. Pexels
Psy towarzyszą ludziom od tysięcy lat, będąc nie tylko stróżami i pomocnikami w pracy, ale przede wszystkim wiernymi przyjaciółmi. Bliskość tych zwierząt z człowiekiem sprawiła, że wykształciło się wiele przekonań na temat ich zachowań, natury i potrzeb. Niestety, część z nich to mity, które nie zawsze mają swoje potwierdzenie w rzeczywistości i mogą prowadzić do nieporozumień w relacji człowiek–pies. W tym artykule przedstawiamy wybrane fakty i mity o psach, które pomogą lepiej zrozumieć te niezwykłe zwierzęta i budować z nimi silniejszą, pełną szacunku więź.
Spis treści:
ToggleFaktem jest, że inteligencja psów jest porównywalna do zdolności poznawczych dziecka w wieku 2-3 lat. Psy potrafią rozumieć znaczenie około 165 słów i gestów, co pozwala im skutecznie komunikować się z człowiekiem i reagować na polecenia. Przykładem rasy szczególnie wyróżniającej się pod względem inteligencji jest border collie. Badania wykazały, że niektóre psy tej rasy mogą nauczyć się rozpoznawać i reagować na ponad tysiąc różnych słów i komend. Dzieje się tak, dlatego że te czworonogi posiadają silnie rozwinięte zdolności koncentracji i zapamiętywania, co jest wynikiem ich genetycznego dziedzictwa i podatności na przyswajanie wiedzy w trakcie szkolenia.
Badania wskazują też, że psy są w stanie rozumieć znaczenie nie tylko słów, ale i intonacji głosu. Dzięki temu odróżniają polecenia od słów wypowiedzianych w emocjonalnym tonie, np. gdy jesteśmy zadowoleni lub zaniepokojeni. Również, podobnie jak małe dzieci, psy posiadają zdolność do rozwiązywania prostych problemów i potrafią wykazać się kreatywnością. Wiele psów jest w stanie znaleźć alternatywne sposoby na osiągnięcie celu, jak choćby otwarcie szafki w celu zdobycia ulubionej przekąski.
Mit, że psy widzą świat wyłącznie w czarno-białych barwach, jest dość powszechny, ale nie ma wiele wspólnego z rzeczywistością. Chociaż ich widzenie kolorów różni się od ludzkiego, psy wcale nie są daltonistami – ich oczy są zdolne do rozpoznawania barw, choć w ograniczonym zakresie. Psy mają tzw. dwubarwny system widzenia, co oznacza, że ich oczy zawierają dwa rodzaje czopków odpowiedzialnych za rozpoznawanie kolorów, podczas gdy ludzie mają ich trzy. Dzięki temu psy widzą odcienie niebieskiego, żółtego i szarego, ale nie rozróżniają dobrze czerwieni i zieleni. Na przykład dla psa czerwona piłka na zielonym trawniku może być postrzegana jako odcień szarości. W przeciwieństwie do nas, psy nie dostrzegają subtelnych różnic w odcieniach i nasyceniu barw, ale dzięki doskonałemu widzeniu w warunkach słabego oświetlenia są za to lepiej przystosowane do nocnego życia. Mają także bardziej rozwinięte zdolności do dostrzegania ruchu, co wynika z ich roli drapieżników – mogą szybciej dostrzec poruszający się obiekt nawet z odległości.
Zrozumienie, jak psy postrzegają kolory, może być przydatne w codziennym życiu, na przykład podczas wybierania zabawek czy akcesoriów. Kolory, takie jak niebieski i żółty, będą lepiej widoczne dla psów, co może zachęcić je do aktywności i ułatwić znalezienie przedmiotów podczas zabawy.
To fakt, że węch psa jest jednym z najbardziej rozwiniętych zmysłów, dzięki któremu potrafi on postrzegać świat zupełnie inaczej niż człowiek. Szacuje się, że węch psa jest od 10 000 do nawet 100 000 razy bardziej czuły niż ludzki, a to dzięki ogromnej liczbie receptorów zapachowych – pies ma ich około 300 milionów, podczas gdy człowiek zaledwie 5–6 milionów. W ich mózgu część odpowiedzialna za przetwarzanie bodźców węchowych zajmuje proporcjonalnie dużo więcej miejsca niż u ludzi, co sprawia, że są prawdziwymi „mistrzami zapachów”.
Dzięki tej nadzwyczajnej zdolności psy są w stanie rozpoznać nawet minimalne stężenia substancji, które dla ludzkiego nosa są całkowicie niewyczuwalne. To sprawia, że wiele z nich, specjalnie wyszkolonych, potrafi rozpoznawać zapachy charakterystyczne dla chorób, takich jak nowotwory, cukrzyca, a nawet epilepsja. Oprócz zdolności do wykrywania chorób, psy są także niezwykle wrażliwe na zapachy emocji. Kiedy człowiek odczuwa lęk, jego ciało wytwarza hormony stresu, adrenalinę kortyzol, które zmieniają zapach jego potu. Psy potrafią wyczuć te zmiany i reagują na nie, co sprawia, że mogą być świetnymi terapeutami. Są zdolne do pocieszania swoich opiekunów w sytuacjach stresujących, a niektóre są nawet szkolone do rozpoznawania objawów ataku paniki i reagowania w odpowiedni sposób.
Co więcej, psy potrafią rozróżniać wiele zapachów jednocześnie, co jest cechą niezwykle przydatną w pracy operacyjnej. W poszukiwaniach ludzi lub przedmiotów, psy analizują każdy fragment, wykrywając subtelne ślady zapachowe, nawet gdy są one mocno rozproszone w otoczeniu. Dlatego są niezastąpione w służbach ratunkowych, wykrywaniu substancji nielegalnych czy materiałów wybuchowych.
Mit, że psy machają ogonem wyłącznie wtedy, gdy są szczęśliwe, jest jednym z najczęściej powtarzanych błędnie przekonań na temat ich zachowania. Choć machanie ogonem często jest oznaką radości, to nie zawsze sygnalizuje pozytywne emocje. Psy wykorzystują ruch ogona jako element języka ciała, który przekazuje szeroki wachlarz emocji, od ekscytacji po niepokój, a nawet agresję. W rzeczywistości interpretacja ruchu ogona zależy od wielu czynników, takich jak szybkość machania, kierunek, wysokość ogona oraz ogólny kontekst sytuacji.
Przykładowo, pies trzymający ogon wysoko i machający nim energicznie może sygnalizować radość. W przypadku, gdy ogon jest sztywny, pies może nie być nastawiony przyjaźnie, lecz wyrażać czujność i gotowość do ataku. Z kolei ogon trzymany nisko, poruszający się powoli, może wskazywać na lęk lub niepewność – pies może odczuwać dyskomfort lub obawiać się sytuacji, w której się znajduje. Psy używają także ogona do wyrażenia uległości. W takiej sytuacji ogon może być opuszczony i lekko podkręcony, schowany między tylnymi łapami.
Interesujące jest również to, że kierunek machania ogona wyraża psie emocje. Badania wykazały, że kiedy psy są zrelaksowane i nastawione pozytywnie, machają ogonem bardziej w prawo, a gdy są niespokojne lub niepewne, machanie ogonem odbywa się w lewo.