Emocje i ból zwierząt – Czy cierpią tak jak ludzie?

„Zwierzęta to nie ludzie, nie cierpią tak jak my.” – słyszałam jako dziecko. Odkryj ze mną tajemnice czym dla nich są emocje i ból.

Zobacz także: Jak weganizm wspiera prawa zwierząt i ochronę środowiska?

Ludzie i inne zwierzęta

Życie na wsi może wydawać się sielanką – człowiek otoczony naturą i zwierzętami. Jednak ten świat okazał się znacznie brutalniejszy, często głównym zagrożeniem był człowiek. Wczesne lata 2000 mojego dzieciństwa ukazały mi różne strony relacji między ludźmi, a zwierzętami. Emocje i ból zwierząt jest raczej tamtemt tabu, a wciąż wpaja się dzieciom, że zwierzęta nie mają duszy. Niewątpliwie zwierzęta jako główny cel intuicyjnie obierają rozmnażanie się oraz przetrwanie. Czy ingerencja w ten naturalny system jest ludzka? Patrząc przez pryzmat naszych udomowionych przyjaciół, jako miłośnicy zwierząt moglibyśmy zarzekać się, że nie.

Zdecydowanie nawet nie potrzebujemy badań naukowych by stwierdzić, że nasi futrzaści przyjaciele odczuwają radość, złość, czy nudę oraz że cierpią jak ludzie. Być może nawet bardziej, bo nie rozumieją tego co się w danym momencie dzieje. W XVII wieku Kartezjusz, twierdził, że zwierzęta są jak żywe maszyny – działają mechanicznie, bez uczuć czy świadomości. W jego przekonaniu nie miały one zdolności do odczuwania bólu ani inteligencji. Ich zachowania były jedynie automatycznymi reakcjami na bodźce. Być może to na tej podstawie utarło się to myślenie na wsiach, gdzie zwierzęta służą raczej do zarobku, może to wygodniejsze niż pozbawienie życia istoty odczuwajacej przeraźliwy strach.

Zwierzęta – Emocje i ból

Na szczęście badania naukowe obalają teorie Kartezjusza i potwierdzają, że wiele gatunków zwierząt, w tym ssaki, ptaki, ryby, a nawet niektóre bezkręgowce, posiadają układy nerwowe, dzięki którym odczuwają emocje i ból. Gady, płazy i bezkręgowce mogą doświadczać podstawowych reakcji emocjonalnych, ale nie mają takich samych zdolności do przeżywania emocji, jak bardziej złożone zwierzęta. Zrozumienie emocji u zwierząt jest obszarem intensywnych badań i może się zmieniać wraz z nowymi odkryciami naukowymi.

• American Veterinary Medical Association
  Organizacja ta uznaje, że zwierzęta mają zdolność do odczuwania bólu i stresu, a odpowiednia opieka weterynaryjna powinna minimalizować ich cierpienie. AVMA podkreśla, że rozumienie bólu u zwierząt jest kluczowe dla ich dobrostanu.
  
• „Animal Sentience: An Interdisciplinary Journal on Animal Feeling”
  To czasopismo naukowe poświęcone badaniu świadomości i zdolności odczuwania przez zwierzęta. Istnieje wiele artykułów potwierdzających, że różne gatunki zwierząt reagują na bodźce bólowe podobnie jak ludzie.
  
• British Veterinary Association
  Brytyjskie Stowarzyszenie Weterynaryjne jasno stwierdza, że zwierzęta odczuwają ból i stres. Weterynarze mają obowiązek zapewnić im jak najlepszą opiekę w celu minimalizowania cierpienia.
  
• Scientific Reports
  Jednym z badań opublikowanych przez Scientific Reports w 2020 roku zbadano reakcje ryb na ból. Okazało się, że mają podobny układ nerwowy jak ssaki, co pozwala im na odczuwanie bólu w odpowiedzi na szkodliwe bodźce.
  
  Szczególnie ssaki i ptaki, przejawiają emocje takie jak strach, radość, smutek i gniew. Na przykład, psy okazują radość poprzez machanie ogonem, a słonie mogą odczuwać smutek po stracie członka stada. Dowody na emocje zwierząt pochodzą z obserwacji ich zachowań oraz badań neurobiologicznych*. Ich wyniki pokazują, że wiele zwierząt ma struktury mózgowe wspierające emocjonalne reakcje.

Zwierzęce relacje

Różne gatunki zwierząt mogą tworzyć różne rodzaje relacji, którym towarzyszą emocje takie jak zaufanie i przywiązanie. Ich więzi mogą przypominać prawdziwą przyjaźń – mimo że nie posiadają wspólnego języka, są w stanie się porozumiewać. Ludzie i inne zwierzęta także potrafią również wytworzyć partnerstwo. Przykłady to konie, psy przewodnicy, psy pasterskie, delfiny, gołębie pocztowe i koty. Kiedy motoryzacja nie mieściła się ludziom w głowach to właśnie zwierzęta pomagały nam w przewożeniu ludzi i towarów. Życie na Ziemi nie mogłoby funkcjonować bez tych istot.

Wyginięcie niektórych gatunków zwierząt będzie prowadzić do załamania się ekosystemów i może mieć szerokie i długofalowe konsekwencje dla środowiska. Jesteśmy obdarzeni empatią i zdolnością do logicznego myślenia. Mamy odpowiedzialność za ochronę życia roślin i zwierząt poprzez świadome wybory w codziennym życiu. Nasze działania powinny wspierać, a nie zagrażać innym istotom.

Rozwój intelektualny zwierząt

Inne ssaki różnią się od nas pod względem stopnia rozwoju intelektualnego, natomiast z biologicznego punktu widzenia, jesteśmy częścią królestwa zwierząt. Rozwój intelektualny ludzi różni się od rozwoju innych zwierząt głównie pod względem wszechstronności. Mamy wysoce rozwinięte zdolności poznawcze, językowe, technologiczne i społeczne, które pozwalają nam na tworzenie zaawansowanych struktur cywilizacyjnych. Dzięki tym cechom jesteśmy w stanie budować obszerne miasta, czy z dużym powodzeniem możemy przygotować się na różne warunki atmosferyczne.

Niektóre zwierzęta, takie jak szympansy, świnie, delfiny i słonie, wykazują oznaki samoświadomości, np. rozpoznawanie siebie w lustrze. Jednak zdolność do refleksji i rozumienia siebie w kontekście szerszym jest mniej rozwinięta niż u ludzi.

Podsumowanie – Emocje i ból zwierząt

Mimo, że inne zwierzęta różnią się od nas w pewnych aspektach, nie powinniśmy skazywać je na cierpienie i dyskomfort. Odczuwają różne emocje i ból na swój sposób – nie są to przedmioty, których ich położenie jest obojętne. Traktujmy innych tak jak sami chcielibyśmy być traktowani, a również będzie żyło nam się znacznie przyjemniej. Możemy wspomagać azyle, schroniska, a także zwierzęta wokół nas. Jako świadomy gatunek jesteśmy w stanie zrobić wiele wspaniałych rzeczy, jak i bardzo dramatycznych dla wielu ekosystemów. Musimy zdać sobie sprawę z naszej mocy i posługiwać się nią z rozsądkiem.

Źródła:

https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2104143,1,emocjonalne-zycie-zwierzat.read
https://www.youtube.com/watch?v=NWCUXKFFz8I
https://www.nature.com/articles/nrn1207